Olaus Martens Nicolaissen (29. desember 1846–1. februar 1924) var ein norsk antikvar og arkeolog frå Øksnes.
Nicolaissen var son til ein gardbrukar og fiskar på Dyrøya i Øksnes. Sjølv gjekk han skulevegen og var i 1870-åra lærar på realskulen i Tromsø. Han tok over ansvaret for den antikvariske samlinga ved Tromsø museum og var samtidig lærar ved Tromsø seminar frå 1880 til han døydde 77 år gammal.
Nicolaissen gjorde ein stor innsats i arkeologisk grunnforsking ved å registrere fornminne frå Lurøy i sør til Sør-Varanger i nord. Dessutan stod han for ei rad utgravingar, særleg av gravhaugar. Nicolaissen samla også folkeminne, og gav ut fleire bøker med segner, soger og eventyr.
[nn]