Åfjordsbåt

åfjordbåt

er en gammel båttype fra Åfjord på Fosenhalvøya. Åfjordbåten danner overgang mellom vestlandske og nordlandske typer, med henholdsvis krumme og rette, høye stevner. Les mer i Store norske leksikon båt nordlandsbåt

Ein åfjordsbåt eller åfjording er ein tradisjonell open, spissgatta ro- og seglbåt frå Fosen, Namdalen og området kring Trondheimsfjorden og Trondheimsleia. Namnet «åfjordsbåt» kjem av at den viktigaste staden der desse båtane har vorte bygd er Åfjorden i Fosen. Typiske trekk for åfjordsbåten, som på Nordmøre gjerne blir kalla grisbåt (medan helgelendingane gjerne kallar han geitbåt), er lang og grunn kjøl og rette og bratte stamnar. Åfjordsbåtane er tradisjonelt rigga med eit relativt høgt og smalt, symmetrisk råsegl. Dei største båtane kan i tillegg ha eit toppsegl.

Åfjordsbåten er ein relativ nykommar som trulig vart utvikla kring 1700-talet. Før den tida ser det ut til at geitbåtar av nordlig type vart brukt der åfjordsbåten seinare slo gjennom. Utover 1800-talet og innpå 1900-talet vart åfjordsbåten vanlig heilt sørvest til Smøla og tildels Kristiansund på Ytre Nordmøre. Åfjordsbåten har òg påverka geitbåtane på Nordmøre ein del — først og fremst aurgjeldgeita. Lånte trekk frå åfjordingen til aurgjeldgeita inkluderer blant anna fast drigle i attrommet, vaterbord, flatkeipar (heller enn skjeggkeipar) og rorkult (heller enn styrvol). Det er elles påfallande likheit mellom åfjordsbåten og dei gamle krumstemningane i Nord-Noreg.

Åfjordsbåt eller åfjordbåt er en gammel robåttype fra Åfjord på Fosenhalvøya. Denne typen båt er den eneste, godt kjente trøndelagsbåten i våre dager, men tidligere fantes i det minste også en såkalt innherredsbåt, som visstnok var mer lik nordmørsbåten enn det åfjordsbåten er. Det sies også at båter i Åfjord i gamle dager også bygdes mer som nordmørsbåten, men at båtbyggerne så gikk over til å bygge slik vi nå kjenner til (i forbindelse med overgang til sagde bord på slutten av 1700-tallet) Materialøkonomien ble visstnok mye bedre med dette, idet materialbehovet etter sigende gikk ned til under det halve.

Åfjordsbåten er i nær slekt med nordlandsbåter; en åfjordsbåt ligner svært på den gamle krumstevningstypen av nordlandsbåter.