Møre og Romsdal (Fylke) [no]

Møre og Romsdali maakond [m'ööre o r'umsd'aal] on Lääne-Norra kõige põhjapoolseim maakond.

See jaguneb kolmeks ajalooliseks osaks (kunagiseks foogtkonnaks): Nordmøre, Romsdal ja Sunnmøre.

Maakonna neli suuremat linna on Kristiansund, Molde, Åndalsnes ja Ålesund.

Ranniku lääneosas on domineerivad saared. Maakonna siseosas domineerivad pikad fjordid ja järsud mäed.

Kuulsamad vaatamisväärsused on Trollstigen, Trollveggen, Romsdalshorn, Rauma jõgi, Atlanterhavsveien, Geirangerfjorden ja Hjørundfjord.

Møren ja Romsdalin lääni (norj. Møre og Romsdal fylke) on Norjan lääni maan länsiosassa Atlantin valtameren rannalla Vestlandetin alueella. Se rajautuu idässä Etelä-Trøndelagin lääniin ja etelässä Opplandin sekä Sognin ja Fjordanen lääneihin. Sen hallinnollinen keskus on Molde. Läänissä on 265 290 asukasta (vuonna 2016) ja sen pinta-ala on 15 099,65 neliökilometriä.

Lääniin kuuluu useita asuttuja saaria, ja mannerosaakin halkovat monet syvät vuonot. Niinpä läänin liikenne on riippuvainen lautoista ja vuoroveneistä.

Møre og Romsdal fylke er eit fylke i Noreg. Det grensar i aust og nordaust til Trøndelag fylke, i søraust til Innlandet fylke, i sør til Vestland fylke og i nordvest ut mot norskehavet.

Historisk har Møre og Romsdal vore delt inn i tre fogderi: Sunnmøre, Romsdal og Nordmøre. Desse tre landskapa vert i dag nytta som ei vanleg inndeling av fylket, og kvar av dei har eit større bysentrum; Ålesund, Molde og Kristiansund.

Fylkesvåpenet til Møre og Romsdal vart fastsett i 1978. Det synar på blå botn tre gullskip sett frå framsida og symboliserer skipsleia som var den viktigaste ferdselsåra i tidlegare tider. Fylkesblomen til Møre og Romsdal er bergfrue og fylkessteinen er gneis.

Sitjande fylkesmann Lodve Solholm (Frp) gjekk av med pensjon 31. desember 2018, og Else-May Botten (Ap) vart i statsråd 26. oktober 2018 utnemnd som fyrste kvinnelige fylkesmann i Møre og Romsdal. Botten vil tiltre embetet etter at ho går av som stortingsrepresentant hausten 2021, fram til då er Rigmor Brøste fungerande fylkesmann. Ho vart konstituert til embetet i statsråd 8. februar 2019.

Møre og Romsdal er et av Norges fylker og valgkrets til stortingsvalg. Møre og Romsdal grenser i øst til Trøndelag, i sørøst til Innlandet og i sørvest til Vestland.

Fylkets tre distrikter (tidligere fogderier) er Sunnmøre, Romsdal og Nordmøre. Hornindal, som fra 2020 inngår i Volda kommune, ligger i Nordfjord. Møre og Romsdal er delt opp av store fjorder, mange øyer og til dels alpine fjell, og dette preger blant annet samferdsel. På indre strøk går grensen omtrent langs vannskillene i fjellet, mens langs kysten nord for Kristiansund er det ikke naturlig grense mot Trøndelag.

Ålesund er fylkets største by, Molde er sete for fylkesadministrasjonen inkludert statsforvalteren, mens Kristiansund har baser for offshore petroleumsutvinning. Ulsteinvik, Fosnavåg og Åndalsnes er de yngste byene i fylket. En god del av befolkningen bor på øyer som til dels er knyttet til fastlandet med broer og undersjøiske tunneler. Syv kommuner består bare av øyer. Tettstedet Ålesund ligger i sin helhet på øyer og er landets tiende største tettsted. Sunnmøre har over halvparten av befolkningen i fylket og Ålesund med omland på kysten er største befolkningskonsentrasjonen mellom Bergen og Trondheim.

Bosetningen, særlig på Sunnmøre, er preget av bygdebyer med industri, handel og skoler, for eksempel Ulsteinvik, Ørsta, Åndalsnes og Brattvåg. Ålesund og Kristiansund, som ligger på øyer, er tett bosatt, mens de indre fjordbygdene, som for en stor del er fjell, totalt sett er tynt befolket. Fylket har omkring 5 % av landets befolkning og andelen har gått noe ned fra nær 6 % i 1970 til 2020.

Kysten er preget av til dels store øyer. Lange fjorder går inn i høyfjellsområdene og dalfører går i forlengelse av fjordene. Fjellene er til dels bratte og ville, særlig på Sunnmøre og i indre Romsdal, med noen av landets mest alpine fjell. Klimaet er generelt mildt og preget av Golfstrømmen, med en god del nedbør på ytre strøk og moderat nedbør på indre strøk.

Fylket har variert industri med blant annet verft, mekanisk industri, møbelfabrikker, aluminiumsverk, næringsmiddelindustri og en betydelig fiskeribransje som inkluderer oppdrett. Ålesund er en av Norges fiskehavner. Gass fra kontinentalsokkelen føres i land på kysten. Fylket har noen av landets mest kjente turistmål, blant annet Geirangerfjorden.

Møre og Romsdal fylke (sydsamiska: Möre jïh Romsdaelie, svenska: Möre och Romsdals fylke) är ett fylke (15 105 km², 244 570 invånare) beläget vid Norges västkust. Fylket består av de tre gamla fögderierna Sunnmøre, Romsdal och Nordmøre och omfattar 38 kommuner.

Møre og Romsdal fylke består av ett låglänt kustlandskap som snabbt övergår i höga fjäll. Hela fylket genomskärs av ett vittförgrenat nät av fjordar som tränger långt in i landet och skapar det sceneri av vatten och fjäll som ofta förknippas med norsk natur och som ligger till grund för en omfattande turistnäring i området.

Fylkets största städer är Ålesund, Molde och Kristiansund, med Molde som administrativt centrum.

Språkligt är det nynorska som dominerar i fylket och dialekterna i fylket upplevs av svenskspråkiga ofta som förhållandevis svårtillgängliga.

Under en kort period av den svenska stormaktstiden var Nordmøre i Møre och Romsdals fylke en del av det svenska riket.