Eda glasbruk (Glasbruk) [sv]

Eda glasbruk on taajama Edan kunnassa Värmlandin läänissä samannimisessä historiallisessa maakunnassa Ruotsissa. Taajamassa oli 226 asukasta vuonna 2021. Nimensä mukaisesti siellä on aiemmin toiminut lasitehdas.

Eda glasbruk er ein tettstad i Eda kommun i vestre Värmland i Sverige, tett på riksgrensa mot Noreg. Tettstaden har fått namnet etter det glasverket (glasbruket) som låg her tidlegare. Folketalet 31. desember 2010 var 233.

Eda glasbruk er i dag eit handelssentrum som lever av grensehandel med Noreg. I 2005 og 2006 vart det opna to kjøpesenter her, EuroCash og Eda Supermarket. Dette førte til at Sveriges eldste landhandel, Eda Brukshandel, vart tvinge til å legge ned verksemda på grunn av den auka konkurransen.

Glasverket vart skipa i 1830 av Carl Christopher Lampa og Lars Wilhelm Ahlbom, som bygde eit glasverk i Emterud. Produksjonen tok til i 1835, men allereie i 1842 vart verksemda lagt ned. Nye eigarar tok over og sette i gang med tilverking av flasker, småglas og glas til vindauge. Produksjonen av glas til vindauge vart flytta i 1862 til ein filial i Surte, medan verket i Eda auka verksemda til òg å femne produksjon av glas til apotek og pressa og blåste drikkeglas med slipt, gravert og måla dekor. I 1896 vart det skipa eit filialverk i Magnor i Noreg som fekk namnet Geijersfors Glassverk, som produserte glasvarar for Eda Glasbruk fram til 1917. Glasverket i Magnor er framleis i drift som ei sjølvstendig verksemd under namnet Magnor Glassverk AS.

Ikring sekelskiftet 1900 var glasverket i Eda eit av dei tre største i Sverige, med ein stor produksjon av fyrst og fremst drikkeglas og hushaldsglas. På 1910- og 1920-talet vart det laga både særs fine og elegant slipte krystallprodukt og billegare pressglasprodukt. Frå 1925 til 1930 vart pressglasprodukta gjerne gjeve eit gullglinsande oksydsjikt. Dette såkalla lysterglaset står i dag høgt i verde. Ei stutt tid i 1905 vart jamvel blåst glas gjeve ein slik glans.

I perioden 1927 til 1933 vart glasverket drive av Edvard og Gerda Strömberg. Gerda Strömberg var ein dristig i formgjevar som tok i bruk geometrisk former, planslipte flater og rolege fargar.

Glasproduksjonen vart lagt ned i 1933, men arbeidarane på verket skaffa ny kapital og kunne i 1935 ta opp att produksjonen i samarbeid med Kooperativa föreningen i Charlottenberg. Verket hadde no berre 100 tilsette, medan det tidlegare hadde vore ikring 300. Det vart produsert drikkeglas og tunge, tjukke vasar og skålar i 1930-talets brunlege motefargar, ofte med svart farge på foten. Men i 1940 måtte verket leggjast ned på grunn av skort på materialar og arbeidskraft som fylgje av den andre verdskrigen i Europa og den såkalla beredskapstid som då rådde i Sverige. I 1943 kunne Birger Eklund frå Trelleborg likevel take opp att verksemda. Det vart produsert pressa hushaldsglas og ei mengd ulike graverte og måla vasar og skåler, og mørkeblått glas med sølvmåling var mellom dei mest populære produkta.

I 1953 vart glasverket i Eda lagt ned for godt på grunn av konkurransen frå andre land. I dag finst det ikkje noko att av fabrikkbygningane, då desse vart rivne sommaren 2005 for å gje plass for kjøpesenteret Eurocash.

Glasverket er mest kjent for lysterglaset sitt frå 1920-talet, Gerda Strömbergs glas frå byrjinga av 1930-talet, som av mange vert rekna som det beste som er lagd ved verket, og det mørkeblå glaset med sølvmålingar frå 1950-talet.

Eda glasbruk er et tettsted i Eda kommune i Värmlands län i landskapet Värmland i Sverige. I 2010 hadde tettstedet 233 innbyggere.

Stedet har fått sitt navn fra det tidligere glassverket på stedet. Eda glasbruk er i dag et handelssted som lever av grensehandelen med Norge. I løpet av 2005 og 2006 ble det åpnet to kjøpesentre, EuroCash og Eda Supermarket'. Den harde konkurransen medførte at Sveriges eldste landhandel, Eda Brukshandel, ble tvunget til å legge ned sin virksomhet.

Eda glasbruk ble startet i 1835 av Carl Christopher Lampa og Lars Wilhelm Ahlbom. I 1927 kom Edward og Gerda Strömberg til Eda. Strömberg begynte sin karriere som formgiver ved Eda. I 1933 opphørte glassproduksjonen ved Eda, men i 1935 startet arbeiderne sammen med Kooperativa föreningen i Charlottenberg virksomhet ved glassverket igjen. Det ble imidlertid nedlagt på nytt i 1940 på grunn av mangel på materialer og arbeidskraft på grunn av andre verdenskrig. I 1943 gjenopptok Birger Eklund fra Trelleborg glassproduksjonen, men virksomheten ble lagt ned for godt i 1953 på grunn av konkurranse fra andre land. Eda er mest kjent for sitt lysterglass fra 1920-tallet, Gerda Strömbergs glass fra begynnelsen av 1930-tallet og det mørkeblå glasset med sølvmalinger fra 1950-tallet.

Idag er fabrikkbygningene borte. De ble revet sommeren 2005 for å gi plass for byggingen av kjøpesenteret EuroCash.

Eda glasbruk är en tätort i Eda kommun i västra Värmland.

Eda glasbruk är idag en handelsort som lever på gränshandeln med Norge. Under 2005 och 2006 öppnades de två köpcentren, EuroCash och Eda Supermarket.