Cobra (Kunstnergruppe)

COBRA (or CoBrA) was a European avant-garde movement active from 1948 to 1951. The name was coined in 1948 by Christian Dotremont from the initials of the members' home countries' capital cities: Copenhagen (Co), Brussels (Br), Amsterdam (A).

Cobra (tyyliteltynä COBRA tai CoBrA) oli abstraktia ekspressionismia edustanut taiteilijaryhmä Euroopassa vuosina 1948–1952. Nimen taustalla ovat perustajien kotikaupungit Kööpenhamina (Copenhague), Bryssel ja Amsterdam, ja sen keksi belgialainen runoilija Christian Dotremont. Ryhmä syntyi kun alankomaalainen ryhmä Reflex, tanskalainen ryhmä Høst ja belgialainen Vallankumouksellinen surrealistiryhmä sulautuivat yhteen.

Ryhmä toimi intensiivisesti, julkaisi kahdeksan numeroa Cobra-aikakauslehteä ja piti kaksi suurta näyttelyä, toisen Stedelijk Museumissa Amsterdamissa 1949, toisen Palais des Beaux-Artsissa Liègessä 1951. Vaikka ryhmä pian sen jälkeen hajosi, on sen vaikutus jatkunut vuosikymmenten ajan.

Ryhmän syntyaikana, toisen maailmansodan jälkeisessä tunnelmassa, antoi surrealismi monen taiteilijan mielestä keinoja heidän ilmaisutarpeeseensa. Surrealisteista heitä kiinnosti erityisesti espanjalainen Joan Miró. Osa ryhmän jäsenistä ei kuitenkaan hyväksynyt kirjailija André Bretonin johtoasemaa surrealistien piirissä ja he alkoivat pitää omaa ryhmäänsä ekspressionistisena tai vallankumouksellisena surrealismina. Samalla he asettuivat vastustamaan “porvarillista kulttuuritaidetta”. Cobra-ryhmälle oli ominaista ihailla kaikkein kömpelöimpiä ja avuttomimpia taideluomuksia ja kansantaidetta, jotka olivat heidän mukaansa myyttisen nuoruuden ilmentymiä. He halusivat esittää ylistyslaulun viattomuudelle, luonnolle ja elämänilolle. Surrealismia he pitivät liian älyllisenä. Lopulta useimmat ryhmän jäsenet ajautuivat abstraktiin ekspressionismiin.

Amstelveenissa Alankomaissa on Cobra-museo, jossa on esillä Karel Appelin teoksia ja muuta kansainvälistä avantgarde-taidetta.

COBRA var ei europeisk avantgardistisk kunstnargruppe som var verksam frå 1949 til 1952. Gruppa søkte ei ny retning for vestleg kunst etter andre verdskrigen. Ho hadde ein markant politisk og sosial dimensjon som var basert på kritikk av samfunnet under Den kalde krigen, og mange av kunstnarane hadde interesse for marxismen.

COBRA-kunstnarane var inspirert av barnekunst, folkekunst og mytologi. Kunstnarane tok avstand frå surrealismen, men brukte retninga som eit utgangspunkt. Motiva kan vera abstrakte eller fordreidde skikkelsar. Måleri av kunstnarar i gruppa har ofte sterke fargar og kraftige penselstrøk, og kan minna om abstrakt ekspresjonisme og action painting.

Gruppa blei skipa den 8. november 1948 av Karel Appel, Constant, Christian Dotremont, Asger Jorn og Joseph Noiret på Café Notre Dame i Paris. Ein slo då saman den danske gruppa Høst, den nederlandske gruppa De Experimentele Groep og den fransk/belgiske Le Surréalisme Révolutionnaire. Namnet blei laga i 1948 av Christian Dotremont, som sette saman bokstavar frå heimbyane til kunstnarane som var med: Copenhagen (Co), Brussel (Br), Amsterdam (A).

På vårparten 1950 oppstod det ein beisk strid i COBRA, med Dotremont på den eine sida, og den hollandske gruppa, særleg Constant, på den andre sida, og med Jorn som den parten som i ei viss mon freista å jamna ut motsetnadene. I røynda hadde motsetnadene vore til stades heile tida, men fekk ny næring etter ei Cobra-utstilling på Stedelijk Museum i Amsterdam, opna i november 1949. I Amsterdam hadde dei gått til det steget å utvide Cobra med kunstnarar frå mange land, samla i ei rørsle som vart kalla International des Artistes Experimenteaux (IAE). Eit av stridsspørsmåla var framleis synet på tilhøvet mellom politikk og kunst, eit anna galdt Dotremonts krav om å spele ei dominerande rolle i redaksjonen av tidsskriftet i det heile, ikkje berre for dei numra som kom ut i Belgia. Jorn, som kravde sjølvstende for kvar gruppe i det einskilde landet, freista avbalansere synsmåtane, og det kom til ei viss avklåring frametter våren. Men i april 1951, då ei utstilling i Paris med Jorn, Appel, Corneille, Egill Jacobsen og Mogens Balle (som av vanskar med transporten ikkje fekk bileta sine fram i tide) vart opna med namnet Cinq peintres de Cobra («Fem Cobra-målarar»), var det klårt at Cobra-rørsla var i oppløysing; den hollandske gruppa var då nedlagd.

Det finst eit COBRA-museum i Amstelveen i Nederland. Kunst knytt til Asger Jorn og andre COBRA-kunstnarar finst òg ved Museum Jorn i Silkeborg i Danmark.

Cobra bildades den 8 november 1948 på Café Notre Dame i Paris av den danske bildkonstnären Asger Jorn, den belgiske författaren Christian Dotremont och den nederländske konstnären Constant. Gruppens namn bildades av konstnärernas hemstäders första bokstäver: COpenhagen, BRussels, Amsterdam. I Amstelveen, strax söder om Amsterdam, ligger Cobra Museum som visar verk av Karel Appel och andra avant-garde-konstnärer.