Kristian I, kung av Danmark, Norge och Sverige (1426 - 1481) [sv]

Christian I (1426 – 21. mai 1481) oli Taani kuningas alates 1448, Norra kuningas alates 1450 kuni surmani ja Rootsi kuningas 1457–1464. 1460–1481 oli ta ka Schleswigi hertsog, 1460–1471 Holsteini krahv ning 1471–1481 Holsteini hertsog. Ta oli esimene Oldenburgi dünastia esindaja Taani troonil.

Christiani isa oli Oldenburgi ja Delmenhorsti krahv Dietrich Oldenburgist, ema aga Helwig Schleswig-Holsteinist. Et ta ema oli Taani kuninga Erik V, Rootsi kuninga Magnus I ja Norra kuninga Håkon V sugulane, siis tekkis Christianil võimalus Kalmari uniooni valitsejaks saamiseks.

1448 suri unioonikuningas Christoffer III pärijateta ning uueks monarhiks otsustati kutsuda Christian. Norra ei tunnustanud Christianit aga kohe, kuna Rootsis trooni haaranud Karl Knutsson Bonde kuulutas end ka Norra kuningaks. Kuid kuna ta polnud seal kuigi populaarne ning ei omanud pärimisõigust troonile, siis otsustasid norralased 1450 samuti Christiani kasuks. 1457. aastal oli Bonde muutunud ebapopulaarseks ka Rootsis ning ta pidi maalt lahkuma. Nii sai Christian ka Rootsi kuningaks ning Kalmari unioon oli taastatud. 1460 päris ta Schleswigi hertsogkonna ning Holsteini krahvkonna, viimane muudeti 1471 samuti hertsogkonnaks.

1464 kukutati Christian aga Rootsis ning kuningaks kutsuti tagasi Karl Knutsson Bonde. Seal algasid sisevõitlused unioonimeelsete ja -vastaste vahel, mille käigus Christian püüdis oma võimu taastada, kuid see ebaõnnestus. Rootsi valitsejaks tõusis regendina Sten Sture Vanem ning Christian pidi leppima vaid edutute troonitaotluste esitamisega.

1469. aastal laulatati Christiani tütar Taani Margaret Šotimaa kuninga James III-ga. Abielust sündis kolm poega. Vanimast pojast sai Šotimaa kuningas James IV. Margaret oli populaarne kuninganna, teda peeti ilusaks, leebeks ja mõistlikuks ning paljude ajaloolaste arvates oleks ta olnud valitsemises oma abikaasast võimekam.

1481 Christian suri ning Taani ja Norra troon läksid tema pojale Hansule.

Kristian I Oldenburgilainen (helmikuu 1426 – 21. toukokuuta 1481) oli tanskalainen monarkki ja Kalmarin unionin maiden unionikuningas (Tanskan 1448–1481, Norjan 1450–1481 ja Ruotsin 1457–1464). Hän oli myös Schleswigin ja Holsteinin herttua vuosina 1460–1481.

Kristian I oli ensimmäinen Oldenburgin hallitsijasukua edustanut Tanskan kuningas. Suku on hallinnut Tanskaa yhtäjaksoisesti hänestä alkaen.

Kristian I (1426–21. mai 1481) var den fyrste av Oldenburgarane som var konge av Noreg og Danmark.

Han var konge av Noreg i tidsrommet 1450 til 1481, av Danmark frå 1448 til 1481 og av Sverige frå 1457 til 1464. Etter at Kristoffer av Bayern brått døydde barnlaus, stod den skøyre Kalmarunionen utan konge og utan naturlege arvingar til trona. Det danske riksrådet tilbaud fyrst trona til hertug Adolf VIII av Sønderjylland, men han meinte at grev Kristian av Oldenburg var ein mykje betre kandidat til trona. Riksrådet hadde problem med å få godkjend Kristian som konge i Noreg, og Sverige sprengde Kalmarunionen i 1448 ved å velja Karl I Knutsson Bonde til konge. I 1449 vart Kristian gift med Kristoffer av Bayern si 18-årige enkje, Dorothea av Brandenburg.

I 1449 krona den norske erkebiskop Aslak Bolt Karl I Knutsson til konge av Noreg. Det norske riksrådet hadde vald Kristian til konge. På Halmstadmøtet i 1450 vart ein samde om at Kristian skulle stø opp om Karl Knutsson sitt krav på Sverige. Som motvekt fekk Kristian verta konge av Noreg. I tillegg vart det avtala at den som levde lengst skulle overta trona til den andre. Karl Knutsson starta i 1452 krig mot Danmark og gjekk til åtak på Skåne. Etter fem års krig vart Kristian i 1457 krona i Uppsala som konge av Sverige. Kristian sin son, Hans (kong Hans I), vart i 1458 vald til tronfylgjar og arving til Sverige og Noreg. Karl Knutsson vart avsett og måtte flykta til Danzig.

To kongar, Hans I og Fredrik I var søner av Kristian I. I tillegg vart dottera Margrete dronning av Skottland, gift med kong Jacob III av Skottland.

I samband med giftarmålet pantsette Kristian I Orknøyane og Shetlandsøyane. Slik fekk han råd til å betala medgifta. Pantet vart aldri innløyst, og slik kom øyane inn under den skotske krona.

Christian I eller Christiern I eller Christian av Oldenburg (født i februar 1426 i Oldenburg, død 21. mai 1481 i København) var konge av Norge i perioden 1450–1481, av Danmark 1448–1481 og av Sverige 1457–1464. Han var sønn av Didrik den lykkelige av Oldenburg (1390–1440) og Hedvig av Holstein (1398 – 1436), og var den første av huset Oldenburg som besteg den dansk-norske tronen. Hans valgspråk var: «Virtus ducit» eller «Dyden viser vei».

Kristian I (danska Christian 1. eller Christiern 1.), född i februari 1426, död 21 maj 1481, var kung av Danmark från 1448, av Norge från 1450, av Sverige 1457–1464, samt hertig av Slesvig och greve av Holstein från 1460. Han var son till greve Didrik den lycklige av Oldenburg och Hedvig av Holstein; systerson till Adolf VIII av Holstein.

Kristian gifte sig 26 oktober 1450 med änkedrottning Dorotea och blev stamfader för oldenburgska kungahuset i Danmark, för dess 1751–1818 i Sverige regerande gren kallad holstein-gottorpska ätten och för det fram till 1917 regerande ryska kejsarhuset. Han var således farfars farfars farfars farfar till kung Gustav III av Sverige.